Hayatın tüm evresinde iletişim kelimesi ile karşı karşıyayızdır. Etkili iletişimin temelinde farkında olma, ayrıntılı olarak iç ve dış dünyanın bilincinde olma yatar. İletişimci, hem kendi iç dünyasını, başka deyişle duygu, düşünce ve tutumlarını iyi tanır, onların ne anlama geldiğini kavrar, anlar hem de karşıdaki kişinin davranışlarını gerçekçi bir biçimde değerlendirmesini bilir. Kişinin kendini bilmesi, onun kendi algılama, yorumlama, yansıtma, duygu ve arzularının farkında olması demektir. Yüz ifadeleri, bedenin duruşu, sesin tonu, sesin iniş-çıkışı karşıdakinin iç dünyası hakkında ipuçları verir. İyi bir iiletişimin temelleri ailede başlar. Okul, sosyal çevre ve kişinin kendisini geliştirmesiylede devam eder. Bu nedenle aile içinde eşlerin birbirine ve çocuklarına karşı tutumları çok önemlidir. Anne-baba tutumları, değerleri, davranışları, sözleri çocuğun iletişim beceri için çok önemlidir. Aslında anne karnından  itibaren  iletişim başlar.

Örnek verirsek bir annenin çocuğu ile olan bir iletişiminde;

Sen diliyle konuşmak;

“SEN ZATEN HEP BÖYLESİN”

Çocuğun bir davranışı veya sözünden ebeveyn kızgınlık yaşayabilir. “Kaç defa tembih ettim o koltuğun üzerine çıplak ayak çıkma!” diye, “İzinsiz telefonumu alma!” diye, “Duvarları boyama!” diye. Bu gibi durumlarda genellikle “Ne laf anlamaz çocuksun, bıktım senden, neden dikkat etmiyorsun?” gibi sözler sarf edilir. Burada dikkat edersek sürekli “SEN ” diye hitap etmekteyiz. “Neden doğru dürüst yemek yemiyorsun, sen çok yaramaz bir çocuksun, hiçbirşey anlamıyorsun,sen hep böylesin.” “Sen” diye başlayan bu sözler aslında karşı tarafın yani çocuğun kişiliğine bir saldırıdır. Bu tür ifadeler çocuğu mutsuz yapar, üzer, utandırır, güvenini sarsar ayrıca onu
sinirlendirir, direnmesine neden olur. Hiç bir şekilde davranışı değiştirmez. Çocuk kendini sevilmeyen, reddedilmiş biri olarak düşünür bu da onun söz dinlememesine neden olur. Sen dilinde suçlayıcı mesajlar vardır.

Ben Diliyle Konuşmak;

Ben dili, kişinin o anda, karşılaştığı durum veya davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır. Duygu ve düşüncelerimizi içtenlikle ifade eden sözcüklerdir. Kısacası ben dili, kendini ifade ederek konuşmaktır.

Örneğin uzun zamandır ziyaretine gitmediğiniz bir yakınınız, “Beni ziyarete gelmeyeli ne kadar oldu
biliyor musun, ne kadar da hayırsızsın?” gibi suçlayıcı bir sen mesajı yerine “Uzun zamandır seni göremedim, özlemişim, geldiğine çok sevindim, iyi ki geldin.” gibi gerçek duygularını anlatıp kendini ifade ettiğin de iletişim daha sağlıklı olur. Tartışmaktan, kendini savunmaktan kurtulur ve ziyaretleri daha istekli ve sık yapmaya sevk eder. Aslında ben mesajları, gerçek duygu ve düşüncelerimiz, “özümüzle” ilgili iletimlerdir. İletişimde davranışın doğru tanımı, kişi üzerindeki etkisi ve duyguların ifadesi çok önemlidir. Ben dili ile konuşmak duygu ve düşünceleri anında ilettiği için kullanan kişiyi çok rahatlatır. 

Suçlayıcı Mesajlar Kendini ifade Etme Mesajları;

Kişiliğe yöneliktir. 

Bütüne ve genele yöneliktir. 

Karşımızdaki kişi ile ilgili olumsuz değerlendirmeler içerir.

Öfke, nefret gibi olumsuz duygular uyandırır.

İletişimi zedeler. 

Sorumluluk duygusunu geliştirmez.

İşbirliğine karşı direnç yaratır. 

Çekingen ya da saldırgan insanlar yaratır. 

Karşımızdaki kişinin özgüvenini zedeler. 

Karşımızdaki kişi hemen savunmaya geçer, tartışma yaratır. 

Kendini İfade Etme Mesajları;

Davranışa yöneliktir.

Özele ve o ana yöneliktir.

Kişinin kendi duygu ve düşüncelerini
içerir.

Olumsuz duygu uyandırmaz

Sağlıklı iletişimi sağlar

Sorumluluk duygusunu geliştirir.

İşbirliğine yönelik istek uyandırır.

Kendisini doğru ifade edebilen kişiler
yaratır.

Özgüvene olumlu katkısı vardır.

Kişiyi hemen savunmaya geçmekten ve
tartışmaktan korur.

İsteğimiz iletişimde anlaşılır olmak ve kendini doğru ifade etmek ise ben dilini kullanmak bunu sağlayacaktır. Sevgi dolu iletişimler dilerim.

SOSYOLOG / AİLE DANIŞMANI  BİLGEN BİNGÖL

Kaynaklar/ milli eğitim bakanlığı çocuk gelişiminde etkili iletişim

Ad Soyad(*) Mail Telefon Mesajınız(*) IP Adresiniz 3.16.70.101

Güvenlik kodu